Charakterystyka

Gmina Sulmierzyce położona jest w centralnej części Polski, w południowej części województwa łódzkiego, na pograniczu Kotliny Szczercowskiej i Wysoczyzny Bełchatowskiej. Jest jedną z ośmiu jednostek samorządowych wchodzących w skład powiatu pajęczańskiego i jedną z 177 gmin województwa łódzkiego. W latach 1975 – 1998 gmina administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.
Gmina Sulmierzyce położona jest w północno – wschodniej części powiatu pajęczańskiego, w odległości ok. 15,5 km od miasta powiatowego Pajęczna, ok. 24 km od Radomska oraz ok. 29 km od Bełchatowa, ok. 50 km od Piotrkowa Trybunalskiego, ok. 50 km od Częstochowy, ok. 51 km od Wielunia. Odległość Sulmierzyc od stolicy województwa – Łodzi – wynosi ok. 90 km.
Obszar gminy Sulmierzyce zajmuje powierzchnię 82,74 km2, co stanowi ok. 10,29% powierzchni powiatu pajęczańskiego (803,77 km2) i 0,45% powierzchni województwa łódzkiego (18 218,96 km2). Gmina jest 7 – ą pod względem wielkości gminą w powiecie.

Gmina Sulmierzyce jest typową gminą wiejską o charakterze rolniczo – przemysłowym z rozwiniętą funkcją obsługi rolnictwa. Powierzchnia użytków rolnych stanowi ok. 78% gruntów Gminy.
Przez teren Gminy Sulmierzyce nie przebiegają trasy dróg krajowych. Sieć drogową tworzą drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne. Sieć tę ocenia się jako wystarczającą. Podstawowe drogi w gminie to drogi powiatowe łączące Gminę Sulmierzyce z miejscowościami gmin sąsiednich.
Przez teren Gminy nie przebiega linia kolejowa. Najbliższa stacja kolejowa znajduje się w miejscowości Wistka w gminie Strzelce Wielkie.
Przez teren Gminy Sulmierzyce przepływa rzeka Krasówka, Krętka oraz jej dopływ Struga Sulmierzycka. Rzeka Krasówka jest największym lewym dopływem Widawki. Większość wód rzeki pochodzi z odwodnienia odkrywki Szczerców. Krasówka zaliczana jest do wód krainy ryb łososiowatych i lipienia.

Teren Gminy Sulmierzyce posiada mało urozmaiconą rzeźbę terenu określaną jako płaskorówninną (spadki do 1°). Obszar gminy charakteryzuje się niewielkimi deniwelacjami powierzchni terenu z nielicznymi wzgórzami pochodzenia polodowcowego. Najwyższe wzniesienia na terenie gminy znajdują się w rejonie wsi: Dąbrowa (251,6 m.n.p.m.) – tj w południowej części gminy. Północna część gminy jest znacznie niższa – rzędne terenu wahają się w granicach 180 – 205 m.n.p.m.
Wśród osadów polodowcowych dominują piaski, gliny i żwiry stanowiące morenę denną. Na terenie gminy znajdują się bogate trzeciorzędowe złoża węgla brunatnego oraz kopalin towarzyszących ze złoża węgla brunatnego – „Pole Bełchatów” i „Pole Szczerców”. Charakterystycznymi formami lekko falistej równiny polodowcowej są: pagórki i wzgórza morenowe, doliny, wąwozy i wysoczyzny. W północnej części Gminy występują kompleksy leśne, które stanowią ok.16% powierzchni Gminy.
Na terenie Gminy znajdują się trzy piętra wodonośne: jurajskie, kredowe i czwartorzędowe. Obszar Gminy znajduje się w dorzeczu rzeki Warty i Widawki. Obszar gminy odwadniany jest przez rzekę Krasówkę, przepływającą przez północną część gminy w rejonie wsi Łęczyska, Kuźnica, Winek, oraz rzekę Krętkę przepływającą przez zachodnią część gminy, w rejonie wsi Dworszowice Pakoszowe, Bogumiłowice, Wola Wydrzyna. Rzeki te stanowiącą jakby oś hydrograficzną gminy.
Wody w tych ciekach nie odpowiadają normom czystości ze względu na przekroczenie miana Coli.
Rzeki przepływające przez gminę nie posiadają bogatej roślinności wodnej.
Z uwagi na to, iż teren Gminy został osuszony przez działalność odkrywkową węgla brunatnego oraz tereny eksploatacji pozostałych kopalin, zanikły wszystkie zbiorniki, cieki i oczka wodne. Istnieje jedynie zbiornik wodny we wsi Winek, który powstał dzięki wykorzystaniu wód z odwodnienia odkrywki Kopalni Węgla Brunatnego „Bełchatów”. Na terenie Gminy nie występuje zagrożenie powodziowe. Wody opadowe odbierane są przez istniejące ww. rzeki.
Pogoda, podobnie jak i w całej środkowej Polsce kształtuje się pod wpływem wiatrów zachodnich i południowo – zachodnich.

Klimat Gminy Sulmierzyce odznacza się podobnymi cechami, jak klimat środkowej Polski, kształtujący się pod wpływami Atlantyku. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 7 °C. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec, najzimniejszym – luty. Średnia roczna suma opadów wynosi ok. 400 – 500 mm. Opady są nierównomiernie rozłożone w poszczególnych miesiącach – największe natężenie opadów można zaobserwować jesienią i zimą, nieco mniejsze wiosną i latem. W ostatnich latach można zaobserwować wyraźny spadek opadów w miesiącach wiosennych i letnich.
Okres wegetacyjny jest wystarczający dla rozwoju większości roślin uprawnych i trwa ok. 210 – 220 dni.
Na terenie Gminy Sulmierzyce zalegają gleby różnego pochodzenia i składu mineralnego. Negatywną cechą tych gleb jest słabe lub okresowe uwilgotnienie oraz ich stosunkowo duża kwasowość. Dominują gleby V i VI klasy bonitacyjnej, które stanowią 57% wszystkich użytków rolnych.
Gmina Sulmierzyce nie wyróżnia się specjalnymi cechami florystycznymi. Tutejsze lasy, w przeważającej ilości sosnowe, nie są monotonne, gdyż występuje tu także: brzoza, dąb, olsza szara i wiele innych gatunków. Natomiast obszary piaszczyste porasta zwarta masa wrzosowisk, wśród których często występuje jałowiec. Podszycie lasów w zależności od gleb jest różne. Na glebach słabych, podszycie leśne stanowi uboga roślinność. Z runa leśnego największe znaczenie ma czarna jagoda.
Dużym problemem zarówno Gminy Sulmierzyce, jak i całego powiatu pajęczańskiego jest zanieczyszczenie powietrza spowodowane emisją punktową zanieczyszczeń. W 2006 r. z zakładów przemysłowych znajdujących się na terenie woj. łódzkiego wyemitowano ogółem 214 337 Mg zanieczyszczeń w tym 8 908 Mg pyłów i 205 429 Mg gazów. Wielkość emisji podstawowych zanieczyszczeń na terenie powiatu pajęczańskiego oraz woj. łódzkiego pochodzących przede wszystkim z procesów energetycznego spalania paliw oraz technologii przemysłowych przedstawiono w poniższej tabeli.